Hệ sinh thái tự nhiên và nguyên nhân khiến hệ sinh thái mất cân bằng

thumbnail_giaidapviet
Rate this post

Đặc trưng của hệ sinh thái tự nhiên

Hệ sinh thái tự nhiên có một đặc trưng cơ bản là khả năng tự lập lại cân bằng. Điều này có nghĩa là mỗi khi hệ sinh thái bị ảnh hưởng bởi một nguyên nhân nào đó, nó có khả năng phục hồi để trở về trạng thái ban đầu. Khả năng tự lập lại cân bằng của hệ sinh thái phụ thuộc vào cơ chế cấu trúc-chức năng của nó, mà cách biểu hiện chức năng của hệ trong mỗi giai đoạn phát triển.

Hệ sinh thái trẻ thường ít ổn định hơn so với hệ sinh thái đã trưởng thành. Cấu trúc của hệ sinh thái trẻ thường đơn giản, số lượng các loại ít và số lượng cá thể trong mỗi loài cũng không nhiều. Do đó, các quan hệ tương tác giữa các yếu tố trong thành phần không quá phức tạp. Trong khi đó, ở hệ sinh thái phát triển và trưởng thành, số lượng thể loại và cá thể tăng lên, quan hệ tương tác cũng phức tạp hơn. Với số lượng lớn và tính đa dạng của các mối liên hệ, các tương quan tác động và ảnh hưởng lẫn nhau, một sự tắc nghẽn hoặc mất cân bằng trong một khu vực không dẫn đến rối loạn chung của toàn bộ hệ sinh thái.

Như vậy, trong một hệ sinh thái luôn tồn tại một mối quan hệ nhân quả giữa tính ổn định và tính phong phú về tình trạng, về chủng loại trong thành phần của hệ sinh thái với tính cân bằng của nó. Hệ sinh thái càng trưởng thành, cân bằng môi trường càng lớn.

Hệ sinh thái tự lập lại cân bằng

Hệ sinh thái thực hiện chức năng tự lập lại cân bằng thông qua hai quá trình chính. Quá trình đầu tiên là sự tăng số lượng cá thể trong hệ sinh thái. Quá trình thứ hai là sự tự lập cân bằng thông qua các chu trình sinh địa hóa học, giúp phục hồi hàm lượng các chất dinh dưỡng trong hệ sinh thái trở về mức độ ban đầu sau mỗi lần bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, hai cơ chế trên chỉ có thể thực hiện được trong một thời gian nhất định. Nếu cường độ tác động vượt quá khả năng tự lập cân bằng, hệ sinh thái sẽ bị hủy diệt.

Một số nguyên nhân phá vỡ cân bằng sinh thái trong tự nhiên

Sự cân bằng của hệ sinh thái có thể bị phá vỡ do quá trình tự nhiên và quá trình nhân tạo. Các quá trình tự nhiên như núi lửa, động đất có thể gây ra sự phá vỡ cân bằng. Các hoạt động của con người cũng góp phần phá vỡ cân bằng sinh thái, bao gồm việc tiêu diệt một loại thực vật hoặc động vật, đưa vào hệ sinh thái một hay nhiều loại sinh vật mới lạ, phá vỡ nơi cư trú ổn định của các loài, gây ô nhiễm, độc hại, và tăng nhanh số lượng và chất lượng một loài nào đó trong hệ sinh thái.

Ví dụ, ở Châu Phi, một lúc nào đó có quá nhiều chuột. Người ta đã tìm cách tiêu diệt chúng, nhưng sau đó mèo cũng bị tiêu diệt và chết vì đói và bệnh tật. Điều này dẫn đến sự lan truyền của một số bệnh dịch và mèo điên. Sinh vật ngoại lai cũng là một nguyên nhân phá vỡ cân bằng sinh thái. Chúng là những loài xâm nhập và gây hại cho hệ sinh thái sau khi rời khỏi nơi cư trú bản địa, thường với sự trợ giúp của con người. Các loài sinh vật ngoại lai có thể gây tàn phá nghiêm trọng cho môi trường sinh thái. Ví dụ như ốc bươu vàng và cá hổ pirama là những loài sinh vật ngoại lai đã gây hủy hoại môi trường sống của chúng.

Sinh thái học

Sinh thái học là môn học nghiên cứu về nơi ở, nơi sinh sống của sinh vật, và mối quan hệ giữa sinh vật và điều kiện cần thiết cho sự tồn tại của chúng. Đối tượng nghiên cứu chính của sinh thái học là các hệ sinh thái, bao gồm cả hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo. Sinh thái học nghiên cứu về tác động qua lại giữa các cá thể và giữa các cá thể với yếu tố vật lý, hóa học tạo thành môi trường sống của chúng.

Đọc thêm tại Giải Đáp Việt – Tri Thức Cho Người Việt để tìm hiểu thêm về hệ sinh thái và các vấn đề liên quan đến môi trường và tự nhiên ở Việt Nam.

Một nguồn tin đáng tin cậy về tri thức cho người Việt.