Cùng với bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư thì thừa cân béo phì hiện đang được xem là một “đại dịch” mới của thế kỷ 21 bởi sự gia tăng nhanh chóng và những hệ quả nghiêm trọng về sức khỏe và gánh nặng bệnh tật mà nó gây ra.
Béo phì không chỉ gây mất thẩm mỹ về mặt ngoại hình, ảnh hưởng đến vận động sinh hoạt mà còn là “cánh cửa” dẫn đến rất nhiều bệnh tật nguy hiểm khác. Vậy Bệnh Béo Phì Là Gì? Nguyên Nhân Và Cách Chữa Trị? Mời bạn cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây của GIAIDAPVIET.COM nhé!
1. Bệnh béo phì là gì?
Béo phì gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe, cũng như ảnh hưởng xấu đến ngoại hình. Bệnh béo phì là hậu quả của việc mô mỡ xuất hiện và tích tụ quá nhiều, tùy theo mức độ mà có thể là béo phì cục bộ hoặc toàn cơ thể.
Béo phì không chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng của bệnh nhân mà còn làm tăng nguy cơ bệnh tật và vấn đề sức khỏe như bệnh tim, tiểu đường và huyết áp cao…..
Béo phì và thừa cân là hai khái niệm khác nhau. Thừa cân là tình trạng cân nặng tăng quá nhiều so với chiều cao không chỉ do dư thừa chất béo mà còn có thể do nhiều cơ bắp hoặc nước trong cơ thể. Cả hai tình trạng trên đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Người có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn 25 là thừa cân, ở mức 30 hoặc cao hơn là béo phì và ở mức 40 hoặc cao hơn là béo phì nghiêm trọng. Chỉ số khối cơ thể (BMI) là một cách để biết một người có thừa cân hay không. Công thức tính BMI là: BMI (body mass index) = Cân nặng (kg) chia cho bình phương của chiều cao (m).
Đối với hầu hết mọi người, BMI giúp ước tính lượng chất béo hợp lý trong cơ thể. Tuy nhiên, chỉ số BMI không trực tiếp đo lượng chất béo trong cơ thể. Ví dụ như ở một số người, cụ thể là vận động viên thể hình có thể có chỉ số BMI ở mức béo phì do cơ bắp của họ phát triển quá nhiều nên chiếm khối lượng lớn mặc dù họ không có chất béo dư thừa trong cơ thể. Cho nên nếu chỉ dựa vào chỉ số BMI sẽ không phản ánh chính xác tình trạng béo phì của bạn. Hãy hỏi bác sĩ của bạn nếu bạn có thắc mắc về chỉ số BMI của mình.
2. Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
Thừa cân béo phì thường do sự mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì là do:
Sự mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao. Khẩu phần năng lượng ăn vào vượt quá nhu cầu năng lượng của cơ thể, do đó năng lượng bị dư thừa và được chuyển thành mỡ tích lũy trong các cơ quan, tổ chức
Yếu tố di truyền: Có những người mang một số gen trong các nhóm gen như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan đến tiêu hao năng lượng, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự biệt hoá và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ hoặc thậm chí là cả hai đều béo phì thì nguy cơ con cái bị thừa cân sẽ rất cao. Những người bị thừa cân béo phì do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, khó cải thiện.
Sụn tuyến giáp: là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quá trình trao đổi chất bị chậm lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là nguyên nhân gây tăng cân.
Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút mỗi ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên đến 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên khiến bạn thường xuyên cảm thấy đói, thèm đồ ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến sự thèm ăn mất kiểm soát, là nguyên nhân gây thừa cân, béo phì.
Người có nguy cơ cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
Người có thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn giàu năng lượng, ăn nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu…
Người sống tĩnh tại, tuổi trung niên, phụ nữ sau sinh, trong gia đình có nhiều người bị béo phì, dân cư đô thị.
Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì…
3. Bác sĩ chỉ ra cách điều trị béo phì hiệu quả
Giảm cân lành mạnh nói chung là một quá trình dài và vất vả, cần kết hợp nhiều phương pháp điều trị để đạt được hiệu quả tốt. Các phương pháp điều trị béo phì hiện thường thường áp dụng kết hợp gồm: chế độ ăn uống, thuốc, tập luyện và phẫu thuật.
a. Điều trị bằng chế độ ăn uống
Cơ chế đơn giản của việc tăng tích tụ mỡ và thừa cân đó là mỗi ngày, chế độ ăn của bạn nạp vào lượng calo lớn hơn lượng calo cơ thể sử dụng. Calo dư thừa được cơ thể chuyển sang dạng chất béo và tích chúng. Như vậy, để giảm cân, loại bỏ mỡ thừa, cần tính toán cẩn thận lượng calo các bữa ăn và món ăn hàng ngày, đảm bảo thấp hơn so với mức tiêu thụ của cơ thể.
Để giảm cân, lượng calo ăn vào cần thấp hơn lượng calo sử dụng
Tuy nhiên việc tính toán hàng ngày cơ thể tiêu thụ bao nhiêu calo sẽ khá khó khăn. Cách đơn giản là bạn lựa chọn chế độ ăn giảm cân tiêu chuẩn, nếu với lượng thức ăn như vậy sau 1 tuần, cân nặng giảm thì nghĩa là nó đang cấp lượng calo thấp hơn cơ thể sử dụng. Dựa vào đó hãy thêm hoặc bớt lượng thức ăn cho phù hợp.
Có rất nhiều chế độ ăn kiêng được chia sẻ, tuy nhiên lời khuyên của chuyên gia y tế là không nên ép bản thân vào chế độ ăn kiêng quá hà khắc, nên từ từ áp dụng và cần đảm bảo chế độ ăn vẫn đủ dinh dưỡng cơ thể cần. Các chế độ ăn kiêng áp dụng sai cách có thể đem đến nhiều rủi ro cho sức khỏe, vì thế nên có sự giám sát của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Ngoài tính toán lượng calo nạp vào, người béo phì cần lựa chọn thực phẩm ăn hàng ngày phù hợp cho mình:
Không ăn thực phẩm đã qua chế biến, đồ ăn sẵn chứa nhiều đường và chất béo cũng như các chất phụ gia độc hại.
Ăn nhiều rau quả tươi, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt để bổ sung nhiều chất xơ, hỗ trợ quá trình giảm cân và đào thải mỡ thừa ra khỏi cơ thể. Ngoài ra chất xơ cũng khiến bạn cảm thấy no nhanh, không gây cảm giác thèm nhiều và sẽ ăn nhiều.
Lựa chọn những món ăn ít calo nhưng vẫn tạo cảm giác no bụng để quá trình giảm cân bớt khó khăn hơn.
b. Điều trị bằng thể dục
Mặc dù cơ thể vẫn đang sử dụng calo cho hoạt động sống mọi lúc song lượng mất đi này rất thấp, nhất là ở người thừa cân. Nó sẽ không thể khiến họ giảm cân. Muốn đốt cháy năng lượng nhiều hơn, giảm cân nhưng vẫn đảm bảo sức khỏe thì tập thể dục, tăng cường vận động là phương pháp phù hợp.
Quá trình điều trị giảm béo nên có sự giám sát và hỗ trợ của bác sĩ
Tuy nhiên, đây là quá trình dài cần sự kiên trì, thông thường chế độ tập giảm béo cần áp dụng ít nhất 2 tuần – 1 tháng mới thấy được kết quả rõ ràng. Người béo phì được khuyến nghị nên vận động vừa phải 60 phút – 90 phút mỗi ngày để giảm cân cũng như tăng cường sức khỏe. Khi đốt cháy 3500 calo, bạn mới giảm được 0.5 kg, tuy nhiên con số này thường thấp hơn bởi cơ thể sẽ nạp năng lượng ngay sau khi tập từ chế độ ăn.
Các cách vận động nhẹ nhàng bạn có thể thử như: đi bộ nhanh, chạy bộ, tập gym, đạp xe,…
c. Điều trị bằng thuốc
Có nhiều loại thuốc giúp tăng đốt cháy năng lượng, tiêu hao mỡ thừa và hỗ trợ quá trình giảm cân của bạn đạt kết quả nhanh hơn. Tuy nhiên sử dụng thuốc giảm cân cần kết hợp với chế độ ăn và luyện tập mới hiệu quả.
Thuốc giảm cân sử dụng không đúng cách sẽ gây ra một số tác dụng phụ như: rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng đến hệ hô hấp, đau đầu, khó chịu cơ và khớp,… Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn dùng thuốc giảm cân đúng cách.
d. Điều trị phẫu thuật
Phẫu thuật cắt bỏ 1 phần hoặc thay đổi một phần cấu trúc dạ dày, ruột non sẽ giúp người béo phì không tiêu thụ nhiều thực phẩm như trước. Cách giảm cân này rất hiệu quả nhưng có thể gây một số biến chứng phẫu thuật không mong muốn.
Bệnh nhân thừa cân được đề nghị phẫu thuật giảm cân khi chỉ số BMI cao hơn 30 và không giảm cân hiệu quả với những phương pháp khác. Khi nguy cơ biến chứng nguy hiểm, người béo phì cũng cần phẫu thuật để giảm cân cấp tốc.
Phẫu thuật dạ dày là một trong những phương pháp giảm cân nhanh
Có thể thấy, béo phì đang ngày càng phổ biến và việc giảm cân lành mạnh, điều trị béo phì chưa bao giờ là dễ dàng. Kết hợp các phương pháp điều trị một cách khoa học, bạn sẽ sớm thấy được kết quả tốt trên vóc dáng và sức khỏe của mình.
