Phân biệt sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp – Tri Thức Cho Người Việt

Trong chương trình Sinh học lớp 11, phân biệt sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp là một trong những kiến thức quan trọng. Tuy nhiên, nhiều bạn học sinh vẫn chưa hiểu rõ về sự khác biệt giữa hai loại sinh trưởng này. Hôm nay, Giải Đáp Việt sẽ giới thiệu chi tiết cách so sánh sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp, giúp các bạn có thêm gợi ý tham khảo để nhận biết điểm giống và khác nhau của hai loại sinh trưởng này.

Sự khác nhau giữa sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp

Sinh trưởng sơ cấp

• Sinh trưởng sơ cấp là quá trình tăng trưởng theo chiều dài của cây do hoạt động của mô phân sinh đỉnh.
• Điểm đặc trưng: Diễn ra ở đỉnh thân, đỉnh chồi, đỉnh rễ và mắt ở cây một lá mầm.
• Làm tăng chiều dài của thân và rễ.
• Do hoạt động của mô phân sinh đỉnh và mô phân sinh lóng (ở cây một lá mầm) tạo ra.

Sinh trưởng thứ cấp

• Sinh trưởng thứ cấp là quá trình tăng trưởng theo chiều ngang của cây, làm tăng bề ngang (đường kính) của thân và rễ do hoạt động nguyên phân của mô phân sinh bên.
• Điểm đặc trưng: Chỉ có ở cây hai lá mầm.
• Tạo ra gỗ lõi, gỗ dác và vỏ.
• Sinh trưởng thứ cấp tồn tại trong cây gỗ lâu năm và hình thành nên thân gỗ lớn với nhiều vòng gỗ và lớp bần bên ngoài gọi là vỏ thân cây.

Lý thuyết sinh trưởng sơ cấp và thứ cấp

Sinh trưởng ở thực vật là gì?

Sinh trưởng ở thực vật là quá trình tăng về kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước của các tế bào. Sinh trưởng ở thực vật được chia thành hai dạng: sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp. Sinh trưởng sơ cấp xảy ra do hoạt động của mô phân sinh đỉnh, trong khi sinh trưởng thứ cấp xảy ra do hoạt động của tầng sinh gỗ. Sinh trưởng sơ cấp làm tăng chiều dài của cây, trong khi sinh trưởng thứ cấp làm tăng đường kính của cây. Sự khác biệt chính giữa hai loại sinh trưởng này là loại mô liên quan đến mỗi loại sinh trưởng và loại tăng trưởng.

Bạn đang xem: Phân biệt sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp – Tri Thức Cho Người Việt

Các mô phân sinh

• Mô phân sinh là nhóm các tế bào chưa phân hóa, có khả năng nguyên phân.
• Mô phân sinh bao gồm: mô phân sinh đỉnh, mô phân sinh bên và mô phân sinh lóng.
• Mô phân sinh đỉnh nằm ở vị trí đỉnh của thân và rễ, có chức năng tạo ra sự sinh trưởng sơ cấp của cây, làm gia tăng chiều dài của thân và rễ. Mô phân sinh đỉnh có cả ở cây một lá mầm và cây hai lá mầm.
• Mô phân sinh bên phân bố theo hình trụ và hướng ra phần ngoài của thân, có chức năng tạo ra sự sinh trưởng thứ cấp nhằm tăng độ dày (đường kính) của thân. Mô phân sinh bên chỉ có ở cây hai lá mầm.
• Mô phân sinh lóng nằm ở vị trí các mắt của vỏ thân, có tác dụng gia tăng sinh trưởng chiều dài của lóng (hoặc các vị trí khác với đỉnh thân). Mô phân sinh lóng chỉ có ở cây một lá mầm.

Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

• Các nhân tố bên trong: Đặc điểm di truyền, các thời kì sinh trưởng của giống, của loài cây, và hoocmôn thực vật.
• Nhân tố bên ngoài: Nhiệt độ, hàm lượng nước, ánh sáng, ôxi, dinh dưỡng khoáng.

Bài tập sinh trưởng sơ cấp và thứ cấp

1. Giải phẫu mặt cắt ngang thân sinh trưởng sơ cấp theo thứ tự từ ngoài vào trong thân là:
   a/ Bần → Tầng sinh bần → Mạch rây sơ cấp → Mạch rây thứ cấp → Tầng sinh mạch → Gỗ thứ cấp → Gỗ sơ cấp → Tuỷ.

2. Đặc điểm không có ở sinh trưởng sơ cấp là:
   b/ Diễn ra hoạt động của tầng sinh bần.

3. Lấy tuỷ làm tâm, sự phân bố của mạch rây và gỗ trong sinh trưởng sơ cấp như thế nào?
   c/ Gỗ nằm phía trong còn mạch rây nằm phía ngoài tầng sinh mạch.

4. Mô phân sinh bên và phân sinh lóng có ở vị trí nào của cây?
   c/ Mô phân sinh bên có ở thân cây hai lá mầm, còn mô phân sinh lóng có ở thân cây một lá mầm.

5. Lấy tuỷ làm tâm, sự phân bố của gỗ sơ cấp và thứ cấp trong sinh trưởng thứ cấp như thế nào?
   c/ Cả hai đều nằm phía trong tầng sinh mạch, trong đó gỗ thứ cấp nằm phía ngoài còn gỗ sơ cấp nằm phía trong.

6. Mô phân sinh đỉnh không có ở vị trí nào của cây?
   b/ Ở thân.

7. Lấy tuỷ làm tâm, sự phân bố của mạch rây sơ cấp và thứ cấp trong sinh trưởng thứ cấp như thế nào?
   a/ Cả hai đều nằm phía trong tầng sinh mạch, trong đó mạch thứ cấp nằm phía ngoài còn mạch sơ cấp nằm phía trong.

8. Giải phẫu mặt cắt ngang thân sinh trưởng sơ cấp theo thứ tự từ ngoài vào trong thân là:
   b/ Biểu bì → Vỏ → Mạch rây sơ cấp → Tầng sinh mạch→ Gỗ sơ cấp→ Tuỷ.

9. Sinh trưởng sơ cấp của cây là:
   a/ Sự sinh trưởng của thân và rễ theo chiều dài do hoạt động của mô phân sinh đỉnh.

10. Đặc điểm không có ở sinh trưởng thứ cấp là:
    b/ Diễn ra chủ yếu ở cây một lá mầm và hạn chế ở cây hai lá mầm.

11. Sinh trưởng thứ cấp là:
    b/ Sự tăng trưởng bề ngang của cây do mô phân sinh bên của cây thân gỗ hoạt động tạo ra.

12. Đặc điểm của sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp là:

    • Sinh trưởng sơ cấp: Sự sinh trưởng theo chiều dài của các cơ quan của thực vật.
    • Sinh trưởng thứ cấp: Sự sinh trưởng theo chiều ngang của cây.

13. Sau khi cây mọc mầm bắt đầu quang hợp, các lá mầm sẽ trở thành:
    D. Phân hóa và rụng.

14. Xem thêm : Tự làm tinh dầu hoa nhài tại nhà?

    Trong trồng trọt, có thể kết thúc một giai đoạn nào đó của chu kỳ phát triển tùy theo mục đích kinh tế và sử dụng. Ví dụ, thu hoạch rau ở giai đoạn nảy mầm, thu hoạch trái cây, thu hoạch hạt. Mục đích này giúp đáp ứng nhu cầu và tối ưu nhất cho con người.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp. Đừng quên tham gia các bài tập để củng cố kiến thức của mình. Trong trường hợp cần thêm thông tin, hãy truy cập website Giải Đáp Việt – Tri Thức Cho Người Việt.

Nguồn: Giaidapviet.com
Danh mục: Khám Phá