Kiến trúc cộng sinh với thiên nhiên (Nhìn từ sự phát triển của Tp Đà Nẵng)

thumbnail_giaidapviet
Rate this post

Trong quá trình phát triển kinh tế và đô thị hóa, chúng ta không thể bỏ qua tác động đến môi trường và hệ sinh thái tự nhiên. Sự phát triển không bền vững gây thiệt hại đến môi trường sinh thái và làm mất cân bằng trong hệ sinh thái. Vì vậy, cần phải tìm ra một con đường phát triển kinh tế bền vững hơn, trong đó sự phát triển kinh tế cần phải đi đôi với bảo vệ tài nguyên và môi trường. Điều này đang trở thành động lực để phát triển kiến trúc cộng sinh.

Kiến trúc cảnh quan (KTCQ) là một lĩnh vực khoa học và nghệ thuật, liên quan đến nhiều chuyên ngành, trong đó liên quan tới hệ thống các không gian mở, trên đó tồn tại nhiều hệ thống tự nhiên, nhân tạo và văn hóa đan xen với nhau. Từ những vấn đề trên, mô hình phát triển KTCQ của Đà Nẵng cần được nhìn nhận như một thành phần của hệ thống phát triển, trong đó việc phát triển kiến trúc và KTCQ phải được đặt trong bối cảnh của sự phát triển chung, cũng như trong bối cảnh của lịch sử phát triển từ quá khứ đến hiện tại và tương lai.

Kiến trúc cộng sinh (symbiosis) và mối quan hệ với KTCQ

Trong tự nhiên, luôn tồn tại các mô hình ký sinh, cộng sinh mang các đặc tính loại trừ nhau hoặc cùng phát triển. Điều này cũng đúng với xã hội của chúng ta. Trong các khu vực cảnh quan nghèo nàn, ta có thể lựa chọn mô hình tạo ra những cảnh quan mới. Tuy nhiên, trong các khu vực cảnh quan thiên nhiên đa dạng, chúng ta nên lựa chọn mô hình phát triển kiểu cộng sinh. Đó có thể sẽ là mô hình phát triển KTCQ phù hợp với thành phố Đà Nẵng.

Lý thuyết kiến trúc cộng sinh nói về mối quan hệ cộng sinh giữa các yếu tố, sự vật trong kiến trúc. Một trong những nhà tri thức quan tâm đến vấn đề này là Arthur Koestler, người đã đưa ra khái niệm “holon”. Sự xuất hiện của học thuyết cộng sinh trong kiến trúc được mở đầu bằng sự ra đời của phong trào Chuyển hóa luận ở Nhật Bản những năm 1960. Các cấu trúc kiến trúc theo lý thuyết cộng sinh có khả năng thay đổi chức năng và thích nghi theo thời gian.

Kurokawa là một trong những kiến trúc sư hàng đầu của Nhật Bản, ông đã áp dụng lý thuyết cộng sinh vào các công trình kiến trúc của mình. Ông đã tích hợp các yếu tố văn hóa, lịch sử và thiên nhiên vào trong các công trình, tạo ra một hệ thống không gian cảnh quan độc đáo và tự nhiên. Việc áp dụng lý thuyết cộng sinh trong kiến trúc giúp tạo ra các không gian sống thích hợp và tương thích với môi trường tự nhiên.

Kiến trúc cảnh quan cộng sinh (KTCQCS)

KTCQ là một lĩnh vực đa ngành có liên quan tới nhiều chuyên ngành khác nhau như quy hoạch không gian, quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, môi trường sinh thái, địa lý, tâm lý môi trường, thiết kế mỹ thuật công nghiệp, nghiên cứu thổ nhưỡng, kiến trúc, mỹ thuật, thực vật học, làm vườn…

Mục tiêu của KTCQ là tạo ra môi trường không gian vui chơi, giải trí, cải thiện môi trường sống và nâng cao chất lượng thẩm mỹ không gian sống. KTCQ cộng sinh là việc tổ chức KTCQ theo mô hình cộng sinh, tức là tạo ra một hệ thống KTCQ phát triển và thích nghi với sự biến đổi của môi trường tự nhiên.

KTCQ gồm hai lĩnh vực chuyên sâu là quy hoạch cảnh quan và thiết kế cảnh quan. Quy hoạch cảnh quan giải quyết các vấn đề tổng thể của đô thị, trong khi thiết kế cảnh quan tập trung vào các vấn đề chi tiết của không gian xung quanh công trình.

KTCQ Tp Đà Nẵng nhìn từ góc độ KTCQ cộng sinh

Tp Đà Nẵng đang phát triển nhanh chóng và có tiềm năng lớn để tổ chức KTCQ cộng sinh. Tuy nhiên, cần chú trọng đến việc sử dụng tài nguyên và môi trường một cách bền vững.

Hiện nay, việc quy hoạch không gian KTCQ của Đà Nẵng còn chưa chú trọng đến tính liên kết giữa các thành phần cảnh quan và giữa các vùng cảnh quan với nhau. Để giải quyết vấn đề này, cần tạo ra các không gian mở công cộng, đồng thời hình thành các khu vực cảnh quan trũng để kết nối núi và biển.

Vùng ven biển và ven sông của Đà Nẵng cần được phát triển bền vững hơn. Thay vì xây các khách sạn cao tầng liên tục, cần tạo ra các không gian mở xanh và các công viên công cộng. Đồng thời, cần tạo ra các tuyến thị giác kết nối các yếu tố tự nhiên núi – sông – biển.

Kết luận

Kiến trúc cộng sinh và KTCQ cộng sinh đang trở thành xu hướng trong phát triển kiến trúc bền vững. Đà Nẵng có tiềm năng để tổ chức KTCQ cộng sinh, nhằm tạo ra một không gian sống hài hòa với thiên nhiên và mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng.

Tuy nhiên, cần tuân thủ các nguyên tắc sinh thái cảnh quan và quản lý tốt các nguồn tài nguyên tự nhiên. Chúng ta cần kết hợp các thành phần tự nhiên và nhân tạo trong một hệ thống, đồng thời sẵn sàng thích nghi với sự biến đổi của môi trường và thời gian.

Việc tổ chức KTCQ cộng sinh có thể giúp xây dựng một Đà Nẵng xanh, bền vững và hài hòa với thiên nhiên. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong việc xây dựng kiến trúc và quy hoạch không gian, đồng thời tạo điều kiện cho sự kết nối giữa các khu vực cảnh quan và các thành phần tự nhiên.