Biểu tượng hòn đá trong tác phẩm của Hồ Chí Minh

thumbnail_giaidapviet
Rate this post

. NGUYỄN THANH HẢI

Biểu tượng cho chủ nghĩa tư bản, công việc khó khăn, nặng nhọc

Ngày 23-6-1924, Nguyễn Ái Quốc đã phát biểu tại phiên họp thứ 8 Đại hội lần thứ V Quốc tế Cộng sản. Đại hội này nhằm tăng cường công tác xây dựng các đảng cộng sản và vạch ra nhiệm vụ của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội. Trong bài phát biểu, ông trình bày những biểu tượng sâu sắc và thâm thuý như: “Khi muốn đập vỡ một quả trứng hay một hòn đá, ta phải tìm kiếm công cụ tương xứng với sự vững chắc của đối tượng muốn đập tan”. Câu chuyện này để khẳng định việc đánh đổ chủ nghĩa tư bản cũng cần một chiến lược và sức mạnh tương tự. Tại sao không so sánh sức mạnh và sự tuyên truyền của đồng chí với sức mạnh và sự tuyên truyền của kẻ địch? Tại sao lại coi thường các thuộc địa trong khi chủ nghĩa tư bản lại dựa vào nó để tự bảo vệ và chống lại ta?

Dưới đây là một số ví dụ khác. Một người không thể nhấc được một hòn đá, nhưng nhiều người cùng nhau lại có thể nhấc lên. Điều này cho thấy sức mạnh của sự đoàn kết và lòng tin vào thắng lợi. Trong một bài thơ khác, Bác Hồ đã viết:

“Hòn đá to,
Hòn đá nặng,
Một người nhắc,
Nhấc không đặng,
Hòn đá to,
Hòn đá nặng,
Nhiều người nhấc,
Nhấc lên đặng”.

Bài thơ này với nhịp điệu rõ ràng như những bước chân mạnh mẽ. Bác Hồ sử dụng hình ảnh “hòn đá to, nặng” để ám chỉ những công việc lớn, khó khăn. Sự khác biệt giữa hai khổ thơ đầu là chỉ sự đơn độc và sự đoàn kết, mỗi người và tập thể. Một người không thể nhấc được hòn đá, nhưng nhiều người lại có thể. Đây là một sự thật rất đơn giản. Dù hòn đá có to, có nặng như thế nào, nếu có nhiều người cùng đồng lòng và cùng nhau làm việc, không gì là không thể.

Phần cuối của bài thơ “Hòn đá” khẳng định rằng sức mạnh của đoàn kết có thể vượt qua mọi khó khăn:

“Biết đồng sức,
Biết đồng lòng,
Việc gì khó,
Làm cũng xong”.

Đây là lời khẳng định mạnh mẽ về tầm quan trọng của đoàn kết. Một người không thể vây bắt được con hổ, nhưng nhiều người hợp sức lại có thể. Một người không thể bẩy được hòn đá to, nhưng nhiều người bẩy thì hòn đá to cũng chắc chắn sẽ di chuyển.

Hòn đá – Biểu tượng cho sự “chỉ lối”

Hòn đá có thể chỉ là một vật vô tri nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn mọi người đi đúng hướng. Điển hình là trường hợp trong bài thơ “Cột cây số”:

“Chẳng cao cũng chẳng xa,
Không đế cũng không vương;
Một phiến đá nho nhỏ,
Đứng sừng sững bên đường;
Người nhờ anh chỉ lối,
Đi đúng hướng đúng phương;
Anh chỉ cho người biết,
Nào dặm ngắn, dặm trường;
Mọi người nhớ anh mãi,
Công anh chẳng phải thường”.

Bài thơ này không đề cập đến “hòn đá” mà điều quan trọng là bài học văn hoá về sự biết ơn, tri ân những sự vật nhỏ bé nhưng mang ý nghĩa lớn. Chúng ta không nên chú trọng vào hình thức mà phải tôn trọng giá trị nội dung. Những câu chuyện như vậy không viết với mục đích tạo nên sự thơ mộng, mà là để nhấn mạnh ý nghĩa và những cảm xúc mà người đọc có thể cảm nhận được.