Kuzushiji là gì?
Kuzushiji (くずし字) là chữ thảo, hiểu đơn giản là chữ viết tay. Trước khi kỹ thuật in ấn hiện đại xuất hiện, người Nhật sử dụng chữ viết tay để truyền đạt văn hóa và lịch sử, từ đó thế hệ sau có thể tiếp thu và phát triển bản sắc dân tộc. Chữ thảo xuất hiện trong các tài liệu cổ, đặc biệt từ thời Chiến Quốc (1467 – 1615) đến thời Edo (1603 – 1868). Có hai kiểu chữ viết tay phổ biến: “行書体 – Gyoushotai” và “草書体 – Soushotai”.
Bạn đang xem: Chữ cổ Kuzushiji: Nét đẹp vĩnh cửu của ngôn ngữ Nhật
- Soushotai (草書体): thể “Thảo thư” – một kiểu viết nhanh, lược bỏ phần lớn các nét trong chữ Hán Nhật. Vì mỗi chữ Hán có cách viết tắt riêng biệt, nếu không nhớ chính xác hình dạng của ký tự thì không thể viết và đọc thành công.
- Gyoushotai (行書体): thể “Hành thư”, các chữ viết theo lối này thường có độ chính xác cao và rõ ràng từng nét, dễ dàng để đọc được văn bản. Là kỹ thuật trung gian giữa chữ thông thường và chữ thảo thư. Thích hợp viết lên bia đá, bảng hiệu, vì rõ ràng và dễ đọc.
Ngày nay, chữ Kuzushiji có thể tìm thấy trên một số biển hiệu cũ, đặc biệt là các quán mỳ, soba. Thậm chí, trên bao bì của đũa dùng một lần cũng in kiểu chữ này. Tuy nhiên, vì trông quá “nghệ” nên chúng ta ít khi dành thời gian để đọc thử. Bạn hãy thử đoán xem những dòng chữ dưới đây đọc là gì?
Những dòng chữ trong 4 hình trên đều được đọc là “おてもと – Otemoto”, là đôi đũa dùng một lần được đặt gần tay của thực khách trên bàn ăn trong các nhà hàng Washoku. Dòng chữ “Otemoto” này thường xuất hiện trên bao giấy của đôi đũa. Bạn sẽ thấy dù chỉ là đũa dùng một lần nhưng người Nhật cũng đã khéo léo truyền tải vào đó những nét đẹp văn hóa truyền thống, để sự hiện đại và cổ xưa giao thoa với nhau, đón nhận cái mới nhưng không lãng quên cái cũ.
Xem thêm : Lựa chọn thức ăn cho cá bảy màu con mới đẻ mau lớn
Chữ thảo đã trở thành một “ngôn ngữ” đặc biệt mang tính lịch sử truyền thống cần được giải mã và giữ gìn. Đến các trường đại học danh tiếng thế giới như Cambridge, Heidelberg cũng bắt đầu tổ chức các hội thảo về giải mã chữ thảo. Cùng với đó, sự quan tâm của các nhà nghiên cứu Nhật Bản ở nước ngoài cũng ngày càng tăng trong những năm gần đây.
Tìm hiểu về Hentaigana
Để đọc và hiểu chữ thảo, chúng ta cần tìm hiểu về bảng chữ cái tiếng Nhật cổ xưa được gọi là “変体仮名 – Hentaigana”, một biến thể của Hiragana. Hentaigana là một phần của chữ thảo Kuzushiji đã được đề cập trên.
Chúng ta đều biết 「あ」, 「い」 và 「え」 là những ký tự trong bảng chữ cái Hiragana. Tuy nhiên, trước năm 1900, người Nhật chủ yếu sử dụng bảng chữ cái Hentaigana. Ban đầu, không có sự phân biệt giữa Hiragana và Hentaigana, nên nhiều tác phẩm nổi tiếng trước đây đều sử dụng các chữ cái thuộc bảng Hentaigana này. Một số tác phẩm không chỉ truyền tải nội dung mà còn nhấn mạnh vào hiệu ứng thẩm mỹ, sử dụng nhiều phông chữ để tránh sự đơn điệu, nhàm chán.
Vào thời xưa, chữ 「あ」còn được viết thành chữ Hán như 「安」「阿」「愛」. Chữ 「い」thì được viết thành 「以」「移」「意」. Hay chữ 「え」lại viết thành 「江」. Bạn có thể tham khảo thêm nhiều chữ cái khác trong bảng Hentaigana qua hình dưới đây:
Xem thêm : Bọt Bia Là Gì? Bọt Bia Đến Từ Đâu?
Ngày nay, Hentaigana không còn được sử dụng trong văn bản hàng ngày, nhưng vẫn xuất hiện trong các biển hiệu, thư pháp, địa danh và tên cá nhân. Ngoài ra, trong tập “Nhật Bản Chí” của Kaempfer (ケンペル 日本誌), nó còn được gọi là “大和仮名 – Yamatogana”.
Người xưa thường dùng bút lông và họ tin rằng chữ viết càng ít nét càng tốt. Chữ viết cũng phản ánh cá tính của người viết. Ngày nay, chúng ta đều sử dụng máy tính, các chữ đều có cùng một khuôn mẫu nên khi nhìn vào chữ thảo, chúng ta thấy nó loằng ngoằng, khó đọc những tài liệu cũ. Điều này là do có nhiều thay đổi trong chữ viết từ xưa đến nay. Để đọc được chữ thảo và Hentaigana, bạn chỉ có cách là ghi nhớ những chữ cái thường dùng.
Giới thiệu các ứng dụng và trang web học bảng chữ cái Hentaigana
Dưới đây là một số trang web và ứng dụng giúp bạn luyện đọc bảng chữ cái Hentaigana và có cơ hội đọc thêm nhiều tác phẩm cổ xưa của Nhật:
- 国文学研究資料館: Một trang web rất uy tín tập hợp nhiều bài viết nghiên cứu về văn hóa – văn học Nhật Bản cổ điển.
- 変体仮名App: Phần mềm được phát triển bởi Đại học Waseda. Lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học lừng lẫy “Truyện cổ Genji” để luyện đọc những ký tự Hentaigana trong tài liệu cổ xưa. Có thể tải trên IOS và Android.
- 文字情報基盤データベース (IPA): Trang web này có mục 変体仮名一覧 để bạn thuận tiện tham khảo toàn bộ chữ viết trong bảng chữ cái Hentaigana.
- くずし字学習支援アプリKuLA: Một ứng dụng cho phép bạn học chữ thảo, hỗ trợ nền tảng IOS và Android. Chức năng “Học” giúp ghi nhớ hình dạng của chữ thảo. Chức năng “Đọc” hỗ trợ kiểm tra khả năng đọc qua việc đọc những tác phẩm kinh điển. Ngoài ra, có chức năng “Kết nối” cho phép trao đổi trên SNS với những người học khác.
- みんなで翻刻: Trang web này cho phép mọi người cùng nhau giải mã, phục chế lại tác phẩm cổ. Ban đầu, trang web này nằm trong dự án tái bản các tư liệu về lịch sử động đất của nhóm nghiên cứu động đất Đại học Kyoto. Đến năm 2020, đã có khoảng 5000 người tham gia phục hồi lại các cổ thư quý hiếm.
Tạm kết
Mục đích chính của việc đọc các tài liệu cổ là để tìm kiếm cơ sở để viết các bài luận cho các nhà nghiên cứu. Tuy nhiên, việc luyện đọc những tài liệu cổ cũng là một cách rèn luyện trí não. Để đọc được chúng, bạn cần tích lũy kiến thức và có trí tưởng tượng, mô phỏng tốt. Với sự phổ biến của công nghệ thông tin như hiện nay, việc nhìn thấy hoặc viết các ký tự ngoài chữ in đã trở nên cực kỳ hiếm. Vì vậy, nếu bạn có thể đọc các tài liệu cổ, bạn sẽ cảm thấy vui vẻ như vừa “giải mã” một loại mật mã khó nhằn nhưng cũng không kém phần thú vị.
Giải Đáp Việt – Tri Thức Cho Người Việt
Nguồn: Giaidapviet.com
Danh mục: Khám Phá
